Harmonogram przeglądów urządzeń Ex zgodnie z normą PN‑EN IEC 60079‑17:2024‑09 w strefach zagrożenia wybuchem

Dobór odpowiednich urządzeń do pracy w strefach zagrożenia wybuchem stanowi fundament bezpieczeństwa procesowego całej instalacji. Równie istotne jest ich prawidłowe użytkowanie, w tym ustalenie harmonogramu przeglądów urządzeń Ex – zaniedbania w tym zakresie mogą łatwo doprowadzić do poważnych wypadków. Jak więc podejść do tego trudnego zagadnienia?

Coraz częściej, zwłaszcza w branżach pracujących z palnymi pyłami, parami lub gazami, rośnie świadomość zagrożeń w strefach niebezpiecznych. Pracownicy techniczni, osoby odpowiedzialne za utrzymanie ruchu i eksploatację instalacji zazwyczaj dobrze orientują się, jakie wymogi ochrony przeciwwybuchowej muszą spełniać urządzenia. Jednak wiedza na temat ich właściwej eksploatacji bywa już znacznie ograniczona – a przecież to właśnie od prawidłowej obsługi zależy skuteczność zabezpieczeń i bezpieczeństwo całej instalacji. Właśnie w tym celu tworzy się harmonogram przeglądów urządzeń Ex, którego elementy i szczegóły omówimy poniżej.

Przeglądy urządzeń elektrycznych Ex zgodnie z normą PN‑EN IEC 60079‑17:2024‑09

Zgodnie z normą PN‑EN IEC 60079‑17:2024‑09 w przypadku nowo uruchamianych instalacji należy przeprowadzić odbiorcze, szczegółowe przeglądy urządzeń Ex elektrycznych przeznaczonych do pracy w strefach zagrożenia wybuchem. W odniesieniu do instalacji funkcjonujących już w zakładzie norma sugeruje najpierw określić wstępną częstotliwość kontroli, a następnie systematycznie dążyć do opracowania optymalnego harmonogramu przeglądów.

Zakłady przemysłowe często działają 24/7, co znacząco utrudnia przygotowanie planu kontroli — inżynierowie muszą odnaleźć odpowiedni kompromis między bezpieczeństwem a nieprzerwanym działaniem produkcji.

Warto podkreślić, że norma nie narzuca sztywnej częstotliwości przeglądów urządzeń elektrycznych Ex – pozostawia to do decyzji zakładu. Wyjątkiem są urządzenia elektryczne przenośne i ręczne – te należy skontrolować wzrokowo przed każdym użyciem, a dokładnie – przynajmniej raz w roku. Gdy natomiast urządzenia mają często otwierane obudowy (np. pokrywy baterii), wymagana jest szczegółowa kontrola co maksymalnie 6 miesięcy.

Przykładowy harmonogram przeglądów urządzeń Ex w strefach zagrożenia wybuchem

Codzienna kontrola wzrokowa

  • Przegląd bez odłączania zasilania lub zatrzymania produkcji – wykonuje się go raz dziennie.

Kontrole z bliska i szczegółowe podczas postojów remontowych

  • Kontrole z bliska: służą do wykrywania usterek typu luźne zaciski, nieszczelności itp.
  • Kontrole szczegółowe: przeprowadzane losowo, z wykorzystaniem pełnego demontażu, by zbadać wpływ warunków środowiskowych takich jak korozja czy drgania. Mogą one wymagać odłączenia sprzętu i przeprowadza się je podczas przestojów.

Cel i charakter kontroli wyrywkowych

  • Inspekcje szczegółowe losowe nie gwarantują uchwycenia przypadkowych defektów (jak poluzowane połączenia).
  • Mają na celu monitorowanie negatywnych czynników wpływających na urządzenie – takich jak wpływ środowiska, wibracje, korozja.

Rotacyjny harmonogram kontroli szczegółowych

  • W przypadku braku żadnych usterek podczas jednej rundy kontroli, w kolejnym cyklu okresowym wybieramy inne urządzenia do szczegółowego sprawdzenia.
  • Dzięki temu z czasem wszystkie urządzenia będą objęte kontrolą szczegółową – co zapewnia pełne pokrycie systemu.

Co kontrolować

  • Czy urzadzenia są odpowiednie do klasyfikacji strefy
  • Dla typu ochrony Ex d – szczelność złącz
  • Dla typu ochrony Ex e – zabezpieczenia przeciążeniowe
  • Szczelność przelotów kablowych
  • Uziemienie i połączenia wyrównawcze
  • Uszczelnienie przewodów, korytek kablowych itp.
  • Temperaturę powierzchni aparatu
  • Odpowiedni rodzaj kabli
  • Uszczelnienie przewodów, korytek kablowych itp.
  • Pomiar impedancji pętli zwarciowej lub oporności uziemienia
  • Pomiar rezystancji izolacji
  • Zabezpieczenia przeciążeniowe
  • Zgodność ze szczególnymi warunkami użytkowania w przypadku urzadzeń oznaczonych symbolem „X”
Poziom inspekcjiCzęstotliwośćCel i zakres działań
WzrokowyCodziennieSzybkie sprawdzenie wizualne bez demontażu
Z bliskaPodczas remontówWykrywanie drobnych wad jak luźne połączenia, nieszczelności
Szczegółowy (wyrywkowy)Raz na remont / rotacyjnieAnaliza wpływu warunków, pełna kontrola wnętrza urządzeń
Szczegółowy (całościowy)RotacyjnieSystematyczne objęcie wszystkich urządzeń kontrolą szczegółową w dłuższym horyzoncie

Ten model zapewnia skuteczną ochronę przed czynnikami naturalnego zużycia, pozwala równocześnie na ciągłość pracy instalacji i urządzeń Ex w strefach zagrożenia wybuchem, a także umożliwia spełnienie wymogów normy PN‑EN IEC 60079‑17:2024‑09.

Chcesz zapytać o ofertę lub potrzebujesz więcej informacji lub konsultacji?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o oferowanych produktach z zakresu elektrotechniki do stref zagrożenia wybuchem – skontaktuj się z naszym zespołem.

    Interesuje mnie wiedza z zakresu bezpieczeństwa wybuchowego, pożarowego i procesowego w przemyśle. Z przyjemnością przystąpię do programu edukacyjnego, dzięki czemu raz, maksymalnie dwa razy w miesiącu otrzymam informację o ciekawych materiałach szkoleniowych w postaci artykułów i filmów, a także o wydarzeniach branżowych.