Dobór oświetlenia awaryjnego i normy oświetlenia awaryjnego
W Rozporządzeniach Ministrów mamy do czynienia wprost z odniesieniami do norm doboru oświetlenia awaryjnego. Postepowanie według tych wskazań jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa osobom znajdującym się w budynkach przemysłowych. W sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia personelu oświetlenie ewakuacyjne zamontowane w sposób niezgodny z wymaganiami zwiększa to ryzyko. Znajomość norm doboru oświetlenia awaryjnego, przepisów z nią związanych i praktyczne doświadczenie pomagają w projektowaniu instalacji systemów oświetleniowych, co zapewnia bezpieczeństwo podczas sytuacji potencjalnie niebezpiecznych.
Normy oświetlenia awaryjnego dla budynków przemysłowych
Konkretne normy oświetlenia awaryjnego, których wskazania należy uwzględnić przy projektowaniu tego typu instalacji, określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych. Rozporządzenie to wprowadziło obowiązek stosowania Polskich Norm dla systemów bezpieczeństwa oświetlenia awaryjnego. W artykule 181 punkt 7 czytamy: „Oświetlenie awaryjne należy wykonywać zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi wymagań w tym zakresie”.
W załączniku do rozporządzenia wymieniono również inne istotne normy.:
W 2013 roku wszystkie wymienione normy zostały zaktualizowane, a norma PN-EN 1838:2005 została zastąpiona przez PN-EN 1838:2013-11. Zmiana wprowadziła m.in. uszczegółowienia dotyczące rozmieszczania opraw na drogach ewakuacyjnych i w przestrzeniach otwartych oraz klasyfikację znaków jako elementów oświetlenia ewakuacyjnego.
Co mówią normy o doborze oświetlenia awaryjnego na temat zwiększonego natężenia oświetlenia zapasowego
Oświetlenie strefy wysokiego ryzyka ma zapewniać bezpieczeństwo osobom biorącym udział w potencjalnie niebezpiecznych procesach lub znajdujących się w potencjalnie niebezpiecznej sytuacji. Dlatego część procesów, które realizowane są na terenie zakładu pracy wymaga zwiększonego natężenia oświetlenia. Zwiększone natężenie oświetlenia pomaga właściwie zakończyć działania w sposób bezpieczny dla osób znajdujących się w takiej strefie oraz dotrzeć do wyjścia ewakuacyjnego w utrudnionych warunkach.
Norma precyzuje także parametry dla oświetlenia o zwiększonym natężeniu:
Rozmieszczenie i dobór oświetlenia awaryjnego – normy
Punkt 4.1.2. Wspomnianej normy określa punkty rozmieszczenia oświetlenia. I w ten sposób oprawy muszą znajdować się:
a) w pobliżu (2m poziomo) drzwi wyjściowych
b) przy schodach – tak aby każdy stopień był oświetlony
c) przy zmianach poziomu podłoża,
d) nad znakami bezpieczeństwa,
e) przy zmianie kierunku ewakuacji – oprawy muszą świecić w obu kierunkach
f) przy skrzyżowaniach korytarzy – oprawy muszą świecić w obu kierunkach
g) przy końcowych wyjściach oraz na zewnątrz do miejsc bezpiecznych,
h) przy punktach medycznych i sprzęcie ppoż., z natężeniem pionowym min. 5 lx,
i) przy sprzęcie dla ewakuacji osób niepełnosprawnych i ich punktach alarmowych.
Dobór oświetlenia awaryjnego – normy i podstawowe schematy
Zaplanowanie oraz rozmieszczenie oświetlenia awaryjnego powinno pochodzić z opraw, które usytuowane są powyżej 2 m. Z kolei dla opraw świecących bezpośrednio liczona jest tylko pierwsza składowa odbicia, a całość obliczeń musi odnosić się do natężenia świecącego w najgorszych warunkach mogących zapanować w trakcie zdarzenia na terenie zakładu. Jednym ze schematów wspierającym poprawny dobór oświetlenia awaryjnego wg. norm, jest przyjęcie podanych minimalnych wartości natężenia dla dróg ewakuacyjnych, stref antypanicznych czy stref wysokiego ryzyka.
Zakres rozpoznania znaku awaryjnego – jak go wyliczyć?
Aby obliczyć odległość, z jakiej widoczny będzie znak awaryjny niezbędna jest znajomość kilku podstawowych parametrów:
t – maksymalna odległość rozpoznania
h – wysokość znaku
s1 – dla znaków podświetlanych wewnętrznie = 200
s2 – dla znaków podświetlanych zewnętrznie = 100
wzór jakiego należy użyć to:
t = h*s (1 lub 2)
Dobór oświetlenia awaryjnego – normy zależne od przeznaczenia pomieszczenia
Oświetlenie ewakuacyjne musi być zapewnione zwłaszcza w pomieszczeniach przystosowanych dla osób niepełnosprawnych. Takie przestrzenie, jak np. toalety, nie zależnie od wielkości, muszą mieć odpowiednie oświetlenie awaryjne.
Dobór oświetlenia awaryjnego – normy zapewniające bezpieczeństwo na drodze ewakuacyjnej
Zaktualizowana definicja drogi ewakuacyjnej wg normy określa pojęcie „place of safety”, czyli bezpiecznego miejsca, do którego muszą dotrzeć ewakuowani. Z tej przyczyny projektowane oświetlenie ciągów ewakuacyjnych musi uwzględniać nie tylko doprowadzenie osób ewakuowanych do wyjścia, ale także wyprowadzenie poza budynek do wskazanego miejsca bezpiecznego.
Bezpieczeństwo akcji ewakuacyjnej musi uwzględniać również ograniczenie olśnień po przez odpowiednie umiejscowienie opraw, jak i równomierne oświetlenie (min. 1 lx, Emax/Emin dla stref ryzyka – 10:1). Ważne jest również ograniczenie kąta montażu znaków do 20° od poziomu linii wzroku.
Dobór oświetlenia awaryjnego – normy dla budynków przemysłowych
Strefy przemysłowe często charakteryzują się wysokim ryzykiem. Prowadzone w nich prace urządzeń oraz używane substancje i materiały mogą stwarzać zagrożenie w momencie odcięcia zasilania, w związku z którym należy stosować oświetlenie awaryjne.
O strefach wysokiego ryzyka mówimy w miejscach występowania:
Oświetlenie awaryjne w tych miejscach jest niezbędne, zwłaszcza gdy zasilanie elektryczne obiektu zostaje z jakiegoś powodu odcięte. W takich przypadkach jego brak może doprowadzić do sytuacji, w której życie i zdrowie pracowników będzie dodatkowo narażone na niebezpieczeństwo.
Dlatego też znaki muszą być dobrze widoczne również przy zadymieniu. Luminancja barw znaku musi pozostawać w stosunku 5:1 do 15:1.
Skutki niewłaściwego doboru i rozmieszczenia oświetlenia ewakuacyjnego
Najczęstsze błędy, jakie popełniane są przy projektowaniu można pogrupować na trzy kategorie:
Niewłaściwe umiejscowienie znaków wzdłuż skomplikowanych dróg ewakuacyjnych
Może doprowadzić do zagubienia się osób ewakuowanych, którzy mogą nie zdążyć wydostać się z budynku bądź ratowników, którzy nie dotrą na czas do poszkodowanych.
Brak widoczności dwóch znaków z jednego punktu
Nie pozwala na sprawną ewakuację i może prowadzić do opóźnienia w wydostaniu się z obiektu.
Niewystarczające parametry luminancji
przyczyniają się do słabej lub zerowej widoczności w trudnych warunkach, np. przy zadymieniu.
Wprowadzone zmiany i nowa norma PN-EN 1838:2013-11 ma na celu eliminację tych błędów, a także poprawę bezpieczeństwa osób ewakuowanych oraz ekip ratunkowych.
Omówione normy wraz z ich praktycznym zastosowaniem pozwalają na skuteczne i przede wszystkim bezpieczne akcje ewakuacyjne czy ratunkowe. Dostosowanie w ten sposób zakładu i dróg ewakuacyjnych zwiększy bezpieczeństwo Twoich pracowników w wypadku zagrożenia życia i sytuacji awaryjnych.
Zobacz, co pomoże chronić Twoją firmę
W ofercie produktowej posiadamy oprawy oświetlenia podstawowego, awaryjnego i ewakuacyjnego do stref zagrożenia wybuchem, jak i oprawy przemysłowe w wykonaniu zwykłym, nadające się do eksploatacji w trudnych warunkach przemysłowych.
PrimeLine
Oprawa liniowa oświetlenia podstawowego, awaryjnego i ewakuacyjnego. Może pracować jako oprawa dwufunkcyjna. Certyfikowana do Stref Ex 1, 2, 21, 22
OptiLine
Oprawa liniowa oświetlenia podstawowego, awaryjnego i ewakuacyjnego. Może pracować jako oprawa dwufunkcyjna. Certyfikowana do Stref Ex 2, 21, 22
ExLin
Certyfikowana do stref 1, 2, 21, 22
ELLK
Certyfikowana do stref 1, 2, 21, 22.
PX LED
Certyfikowany do stref 1, 2, 21, 22.
BEETLE
Certyfikowana do stref 2, 21, 22.
SQUARE
Certyfikowana do stref 2, 21, 22.
Oprawy awaryjne i ewakuacyjne
Certyfikowane do stref 1, 2, 21, 22.
Oprawy awaryjne
Wykonanie zwykłe.
Oprawy ewakuacyjne
Wykonanie zwykłe.
Centralna Bateria
EATON DualGuard-S.
Chcesz zapytać o ofertę lub potrzebujesz więcej informacji lub konsultacji?
Wypełnij formularz!
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o rozwiązaniach oświetlenia awaryjnego dostosowanych do stref zagrożenia wybuchem, ale i poza tymi strefami w obiektach przemysłowych – skontaktuj się z naszym zespołem. Pomagamy projektować bezpieczne instalacje, które naprawdę działają, gdy liczy się każda sekunda.